«دیگری» در سینمای نئورئالیستی ایران (مورد مطالعه: تخته‌سیاه و باد ما را خواهد برد)

نویسندگان

جمال محمدی عضو هیأت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه کردستان

جهانگیر محمودی دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی

چکیده مقاله:

تصویر غالب از کُردها در سینمای دهههای شصت و هفتاد ایران بر محور تقابلی دوتایی ساخت یافته است که یک سوی آن مردمی سادهدل، سنتی، روستانشین و غریبنواز و سوی دیگر آن افرادی خشونتطلب، فریبخورده و شرور است. این تصویر که بالاخص در سینمای دفاع مقدس و برخی سریالها و فیلمهای تلویزیونی ارایه میشد خود حاصل تنشها و تقابلهایی بود که اوایل انقلاب و نیز همزمان با جنگ هشت سالۀ ایران و عراق بهطور عینی در مناطق مرزی وجود داشت. با پایان جنگ و شروع دوران سازندگی و گسترش ارتباطات در میان ایرانیان، این ایماژ از کُردها بهتدریج دگرگون شد و تصویر آنها در متون ادبی و هنری تقریباً شکل دیگری یافت. از اینجا بود که برخی نویسندگان و هنرمندان بر آن شدند تا تصویری واقعگرایانهتر از این «دیگری» ارایه دهند، یعنی به محل زندگی آنها بروند و دوربین بهدست بگیرند و از هر آنچه واقعاً اتفاق میافتد تصویر بردارند. دو فیلم تختهسیاه (سمیرا مخملباف) و باد ما را خواهد برد (عباس کیارستمی) بر اساس همین منطق ساخته شدند (با این تفاوت که موضوع اثر دوم، دستکم بهطور آشکار، بههیچوجه کُردبودن و قومیت و دیگری نیست و فقط از طریق خوانشی سمپتوماتیک میتوان چنین چیزی را از لابهلای تناقضات آن آشکار ساخت). این دو اثر که در پایان دهۀ هفتاد ساخته شدهاند ازجمله نخستین آثاریاند که کوشیدهاند از آن تصویر غالب فاصله بگیرند. این جستار کوشیده است از طریق «خوانش سمپتوماتیک» این دو فیلم به این پرسش پاسخ دهد که آثار کُردها را چگونه بازنمایی میکنند؟ از چه کلیشهها و ایماژهایی استفاده میکنند؟ و آیا اساساً بازنمایی واقعگرایانۀ «دیگری» ممکن است؟ تحلیل سمپتوماتیک نشان میدهد که تصویر کُردها در این دو اثر محصول کاربست همان کلیشهها و ایماژهایی است که در عالَم واقع دربارۀ کُردها وجود دارد و مبنای تعامل فرهنگ مسلط با آنها و نیز مبنای بسیاری از سیاستگذاریها در ارتباط با آنها است. در این تصویر، کُردبودن واجد اینهمانی تام با «طبیعت بکر»، «سنن قدیمی»، «سادگی» و «مقاومت در برابر تغییر» است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

ثبت نام

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

«دیگری» در سینمای نئورئالیستی ایران (مورد مطالعه: تخته سیاه و باد ما را خواهد برد)

متن کامل

اعتیاد به شیشه، سیلی که ما را با خود برد!

شماره‌ی دهم فصلنامه‌ى اعتیاد در تابستان سال 1389 براى چاپ آماده بود. اما گفت وگوهاى پیرامون فصلنامه در مرکز ملى مطالعات اعتیاد، فضاى نگران کننده‌ای را براى اعضاى دفتر تحریریه‌ی مجله ایجاد کرده بود. گویى قرار نبود که دیگر فرصت ادامه‌ى حیات براى این فصلنامه‌ى سه‌ساله باقى بماند! اکنون سال 1392 پس از حدود سه سال تلاش با لطف خداوند متعال، ادامه مسیر فصلنامه‌ى اعتیاد در ذیل عنوان «فصلنامه‌ی طب اعتیا...

متن کامل

Robust Governor Design for Hydro Turbines Using a Multivariable-cascade Control Approach

حي ت يو جذومنلأا ىلع يطخلا ريغ أ ،ءاملا ةمدص رث جاوملأاو يلاقتنلاا ه ، ةفاضإ ىلإ ضيف ءا ملا . مب ا نمق ه تءافآو ما ظنلا ة ناتم ة ساردلو أ ة شقان تاز يمملاو تابارط ضلاا ر ث (Parameters) ملا ر يغت ة بُ لطتيو ، مُيم صت ةَ فرعم ما ظنلا اذ ه ي ف ر يغتلا ىد م هذ ه مي ق تازيمملا . ةُقيرط تمدخُتسا دقو H ∞ يف دودحلا ةد يدع ميمصتلا . تا نارتقلاا را بتخا م ت ا مآ لا ة يكيمانيدلا ة ننقملا مكحت لل ة بولطملا ...

متن کامل

فرافیلم و نسبت «خود» و «دیگری» در سینمای عبّاس کیارستمی

فرافیلم آن دسته از فیلم‌هایی است که موضوع آن ماهیت سینما و امر فیلم‌سازی است، فیلم‌سازان این آثار با نگاه انتقادی به شیوة تولید معنا، تخیلی یا تصنعی بودن فیلم را برجسته کرده و به رویارویی با توهم موجود در فیلم‌های متعارف و واقع‌گرا می‌پردازند. تقابل و کشمکش شخصیت‌ها در آثار سینمایی به‌عنوان یک اصل، اهمیت مطالعة نسبت «خود» و «دیگری» را در آن‌ها به‌خوبی نمایان می‌کند. نسبت خود و دیگری در بخش زیاد...

متن کامل